[ Pobierz całość w formacie PDF ]
Nie wytaczam tu polskiej szkole, jej funkcjom wychowaw-
czym, aktu oskar¿enia. JeSli ju¿ mowa o akcie oskar¿enia, to
nale¿a³oby wystawiæ go najpierw samym sobie spo³eczeñs-
twu jako ca³oSci. Os³abi³o ono swój instynkt samozachowaw-
czy w najczulszym miejscu: ochrony m³odego pokolenia
przed zagro¿eniem przestêpczoSci¹. Tak¿e ca³emu systemo-
wi wychowawczemu i instytucjom pañstwa odpowiedzial-
nym z nadania spo³ecznego za wychowanie i bezpieczeñst-
wo m³odego pokolenia. Idea ratowania m³odzie¿y przed
demoralizacj¹ i wejSciem na drogê przestêpcz¹ pobudza
292
ludzi szlachetnych, oddanych idei wychowania m³odego
pokolenia do wychodzenia z cennymi inicjatywami na tym
polu. Dzia³a ju¿ wiele fundacji i stowarzyszeñ spo³ecznych,
tworz¹cych coraz szerszy kr¹g ludzi zaanga¿owanych w to
cenne dzie³o. Jerzy Owsiak, wielki mag w sterowaniu wiel-
kimi, pozytywnymi emocjami w masach m³odzie¿y, stwo-
rzy³ swoj¹ niezwyk³¹ Orkiestrê Rwi¹tecznej Pomocy i przez
ni¹ dociera do najszlachetniejszych odruchów m³odych
serc. Jaka¿ to wspania³a i cenna akcja!
Zagro¿ona deprawacj¹ m³odzie¿ nie jest wiêc sama. Nie
odst¹pi³o przecie¿ te¿ od swojej wychowawczej misji nauczy-
cielstwo. DziS prze¿ywa tylko kryzys utraty autorytetu i obni-
¿onej skutecznoSci swych wysi³ków. Nie zrezygnowa³a ze
swojej przyrodzonej roli wychowawczej polska rodzina. Bory-
ka siê tylko z nowymi, wczeSniej nie znanymi jej wyzwania-
mi, z którymi nie zawsze potrafi sobie poradziæ. Nie zrezygno-
wa³o równie¿ ze swojego obowi¹zku w zapewnieniu warun-
ków kszta³cenia i wychowania m³odzie¿y pañstwo. Dzia³aj¹cy
w jego imieniu minister (a raczej ministrowie, bo rzecz
dotyczy wielu osób) nie zawsze potrafi wyjSæ z krêgu poszuki-
wañ nowej ca³oSciowej formu³y polskiej szko³y, koncentruj¹c
siê g³Ã³wnie na reformie nauczania, co rzecz jasna jest równie¿
wa¿ne i potrzebne. Drugi segment wychowanie jest w szkole
domen¹ samych nauczycieli, w mniejszym zaS stopniu w³adz
oSwiatowych. Nie jest to dobra sytuacja, pañstwo powinno
mieæ koncepcjê systemu wychowania w szkole publicznej
i inspirowaæ Srodowiska naukowe, jak i praktyków, do poszu-
kiwañ w tym kierunku. Groxne zjawisko rozwoju przestêp-
czoSci wSród nieletnich, a tak¿e kryminalizacja obszaru
szko³y czyni¹ ten problem wyj¹tkowo wa¿nym i pilnym.
Musi to byæ pomoc wszechstronna i konkretna, ukie-
runkowana jednak w tym przypadku na wzmocnienie jej
293
funkcji opiekuñczych i wychowawczych, a tak¿e na zwiêk-
szenie bezpieczeñstwa dzieci. Widzê w tym froncie pomocy
rodzinie: m¹drych pedagogów, psychologów, policjantów,
organizatorów atrakcyjnych imprez dla m³odzie¿y (sporto-
wych, kulturalnych) i media oddaj¹ce mikrofony, kamery
i ³amy gazet utalentowanym pasjonatom.
Szko³a to drugi obszar pomocy. Wskazywa³em jej niektóre
dzisiejsze s³aboSci ograniczaj¹ce mo¿liwoSci kszta³towania
po¿¹danych postaw i prawych charakterów. Powiem wiêcej
dla przywrócenia szkole jej pedagogicznej si³y i auto-
rytetu, jakim dysponowa³a przez wieki, potrzebny jest
wrêcz narodowy program zbudowany wyj¹tkowo m¹drze
i realizowany konsekwentnie. Program jednocz¹cy wszyst-
kich ludzi m¹drych i dobrej woli. Ponad podzia³ami ideo-
logicznymi, politycznymi, religijnymi i wszystkimi innymi.
JeSli bowiem mówimy o tworzeniu podstaw do historycz-
nego odbicia siê w pomySlniejsz¹ przysz³oSæ, to tê podstawê
stanowi szko³a. DziS nie mo¿e ona sprostaæ elementarnym
wyzwaniom wychowawczym.
Zadajmy zreszt¹ pytanie: jakie postawy mo¿e kreowaæ wSród
nastolatków marz¹cych o dobrym samochodzie nauczyciel,
którego wynagrodzenie ur¹ga ludzkiej godnoSci? Do jakich
wniosków mo¿e dojSæ m³odzie¿ widz¹ca profesora wy¿szej
uczelni w starym maluchu i porównuj¹ca go z ubranym w dres
m³odzieñcem z ogolon¹ g³ow¹ jad¹cym najnowszym BMW?
Wielu socjologów upoSledzenie materialne znacznej czê-
Sci rodzin traktuje jako przyczynê przestêpczoSci wSród
nieletnich. MySlê, ¿e to najwy¿ej jedna z przyczyn, istotna,
ale nie jedyna. Kryzys dzisiejszej polskiej rodziny w jej
funkcjach wychowawczych i opiekuñczych, jak s¹dzê, ma
rozleglejsze pod³o¿e. I niekoniecznie w ka¿dym przypadku
usytuowane zewnêtrznie, poza rodzin¹. Generalnie polska
294
[ Pobierz całość w formacie PDF ]