[ Pobierz całość w formacie PDF ]
119
gdy na nie klska wojny spadaa! Owija si jak sztandar powabny dookoa strzelistych wie
gdaskich. Chmur czarn zwisa nad urodzajnymi nizinami, niby dumanie gbokie nad dzie-
jami zniszczenia pracy czowieczej, w którym Smieszny ród ludzki lubuje si nade wszystko.
Peza okrwawionymi smugami po przedmiejskich ulicach, których obiedwie strony czarne
zgliszcza obiegy. Podrywa si z ziemi i wypada pod chmury niebieskie w zawrotnym, ra-
dosnym tacu.
Dywizja odpierajc i pdzc przed sob pruskie oddziay przybya wreszcie na wzgórza ota-
czajce fortec. Wdara si na ich szczyty. Lea przed oczyma onierzy stary Gdask
w wiecu krwawych dymów. Rdzawe wiee Mariackiego koScioa, strzeliste gzygzaki Fran-
ciszkanów, iga z pozocist figur króla na prawomiejskim ratuszu, ruda masa koScioa Rwi-
tego Piotra, ciemnozielone szczyty Rwitej Katarzyny, szczytnica Karmelitów, wielki kwa-
dratowy sup Rwitego Jana - i wszystkie inne ostrokoczyste lub zaokrglone ksztaty wie
wychylay si raz wraz zza czarnej dymu zasony. Widzieli rzek od pónocy, sztuczny zalew
od poudnia i wschodu, oszacowan wysp Holm w wód rozwidleniu, dalek wie fortecy
WisoujScia, przed stu laty odbudowan po poarze - oraz twierdz nad samym ju morzem,
Neufahrwasser. Mieli przed sob od zachodniej strony forty Góry Gradowej, Góry Biskupiej,
Stolzenbergu i Wrzeszcza, tworzce mocn lini obronn.
Oficerowie tumaczyli onierzom, i zadaniem dywizji jest wedrze si midzy Gdask i Wi-
soujScie, odci miasto ldowe od fortu i dostpu do morza. onierze spogldali na to mia-
sto i jego okolic jakby na wielk map wojenn, przed ich oczyma rozpostart. Widzieli dro-
gi idce od zachodu, skd miao postpowa regularne oblenie, szturm na roboty gdaskie.
Od wschodu i poudnia widzieli Swiee umocnienia, wzniesione przez Prusaków i Moskali
na wyspie Holm i na Gdaskiej Mierzei.
Za dalek Wis, za Nogatem, we mgach wiosennych staa wSród swoich warownych stano-
wisk armia francuska. Wielki jej wódz mia gówn kwater w zamku Finkenstein czuwajc
nad Gdaskiem i nad Ostród. Sto siedemdziesit tysicy ludzi uzbrojonych we wszelk bro
zajmowao w wycignitych stanowiskach ca lini Wisy i Narwi. Wszystkie te korpusy po
dwu dniach marszu mogy stan pod Ostród. Gdy genera pruski Lestocq usiowa przebi
si poprzez linie francuskie ku Gdaskowi, zosta odepchnity pod Brunsberg. A gdy wódz
rosyjski Bennigsen uderzy na korpus marszaka
Neya, Napoleon zebra wiksz si i wypar Rosjan pod Guttstadt.
Wszystka sia francuska wraz z wodzem czekaa na zdobycie Gdaska, aeby, majc tyy za-
bezpieczone w zupenoSci, odrzuci armi rosyjsk od brzegów morza, przerwa jej komuni-
kacj z Fryskim Zalewem, odebra zasiki, które morzem otrzymywaa, rzuci si na Heils-
berg i odci armi od Królewca, czyli rozczy Prusaków i Moskali.
A tymczasem z dwu stron na odsiecz Gdaska zbliay si wojska rosyjskie i pruskie. Gene-
ra Kamienskoj w siedem tysicy ludzi ldowa w Neufahrwasser. Pukownik pruski Bulow
we trzy tysice posuwa si ku WisoujSciu Gdask Mierzej.
Nie zwlekajc kawaleria Sokolnickiego uderzya na nich z ca fors. Strzelcy legii pónoc-
nej odbili przy pomocy gwardii paryskiej ataki na redut Holmu i Mierzei. Legia pónocna
i legia Jana Henryka Dbrowskiego wziy udzia zarówno w obleniu Gdaska, jak w ata-
kach od strony uaw. Legia pónocna zdobya forty Wrzeszcza. Amilkar Kosiski sforsowa
Stolzenberg. Wtedy mona byo zaoy paralele regularnej walki oblniczej. Prusacy ude-
rzyli z boku, od strony Szydlickiego Wwozu, i zmusili batalion Malczewskiego do odwrotu.
120
Tum kozaków wypad z twierdzy, a szara pruskich dragonów rozbia dwie polskie kompa-
nie. Wówczas Dziewanowski powiód swych uanów do kontrataku. Sokolnicki z garSci jaz-
dy wpad na tyy wroga, Weyssenhoff sformowa piechot, wreszcie biega z pomoc artyle-
ria Charelota, która tyle dokazaa przy zdobyciu Tczewa. Sam marszaek Lefebvre-Desnouet-
tes poprowadzi na bagnety batalion puku drugiego, szefostwa Downarowicza. Sam porwa
bben i przyspieszonym krokiem pdzi ku nieprzyjacielowi. Atak Swietnie si powiód.
Wzito Cygani Gór bagnetem i zapdzono si a pod same mury fortecy.
W atakach od strony uaw raniony zosta pukownik Downarowicz. Poleg na Mierzei szef
batalionu Parys. Wielu oficerów dao ycie. Krwi swoj zafarbowali wody Leniwki i Mota-
wy, aeby ludziom gdaskim wolnoS wywalczy. Z bezprzykadn furi walczy pierwszy
batalion drugiego puku. Kamienskoj musia si do Neufahrwasser wycofa. Billow zmuszo-
ny zosta do odwrotu wzdu mierzei, ku Pilawie. Wówczas to okoo trzech tysicy Polaków
uszo z twierdzy i do swoich znaków przystao. Zbuntowaa si zaoga WisoujScia i poddaa
[ Pobierz całość w formacie PDF ]